مطالعه تشریحی برگ و ریزریخت شناسی بذر سرده (campanula l.(campanulaceae در شمال ایران

سرده campanula دارای حدود 43 گونه در ایران می باشد؛ از این تعداد 12 گونه و 1 زیرگونه در شمال کشور رویش دارند. در مطالعه حاضر به منظور تمایز گونه های شمال ایران، از صفات ریخت شناسی، صفات تشریحی برگ و صفات ریزریخت شناسی بذر استفاده شده است. به منظور تعیین روابط بین گونه ها از آنالیز عددی به روش euclidian/upgma با نرم افزار ntsys-pc (ver. 2.1) استفاده شد؛ ماتریس اطلاعات از 62 صفت ریخت شناسی، تشریحی و صفات درشت ریخت شناسی و ریزریخت شناسی بذر، شامل ارتفاع گیاه، شکل رویشی، ریخت شناسی برگ، برش عرضی برگ، تزئینات سطح بذر و... تشکیل شده که از این تعداد 44 صفت کمی و 18 صفت کیفی بودند. در مطالعه تشریحی برگ، صفاتی مانند نمای کلی سطح فوقانی رگبرگ اصلی، طول محور پشتی- شکمی رگبرگ اصلی، وجود یا عدم وجود کلانشیم در سطح فوقانی برگ، ضخامت پارانشیم فوقانی و تحتانی، طول محور پشتی- شکمی دسته آوند میانی، طول محور شکمی دسته آوند میانی، شکل دسته آوند میانی، ضخامت آوند آبکش در سمت فوقانی و ضخامت لایه های پارانشیم نردبانی و اسفنجی از جمله صفات مهم در جدایی گونه ها می باشند. بر اساس این مطالعه، صفات ریزریخت شناسی شواهد ارزشمندی را برای طبقه بندی تاکسون ها فراهم می کنند. دو تیپ اصلی و دو تیپ فرعی از تزئینات سطح بذر مشاهده شد. سطح بذر از مخطط در c. latifolia ، c. rapunculoides، c. ruprechtii ، c. saxifraga subsp. aucheri و c. trachelium تا مخطط نامشخص یا منقطع درc. lourica ، c. rapunculus subsp. lambertiana c. و مخطط - مشبک درc. glomerata subsp. hispida ، c. involucrata ، c. lactiflora ، c. patula ، stevenii subsp stevenii c. و c. stevenii subsp. beauverdiana متفاوت است. بر اساس نتایج این مطالعه شباهت بین گونه های c.rapunculoides و c. trachelium،c. saxifraga subsp. aucheri و c. ruprechtii و دو زیرگونه c. steveniiبا استفاده از صفات ریخت شناسی، تشریحی و ریزریخت شناسی بذر تأیید شد اما صفات افتراقی جهت تمایز آنها نیز وجود دارد.